Kobiety w Europie Zachodniej chętnie korzystają z przesiewowych badań mammograficznych. Tymczasem w Polsce, mimo udowodnionego wpływu wczesnego wykrywania zmian na możliwość całkowitego wyleczenia nowotworu, takie badania nie cieszą się popularnością. To swoisty paradoks, ponieważ dla znakomitej większości Polek wyniki badań przesiewowych są dowodem braku zmian chorobowych i stanowią doskonałą wiadomość o stanie zdrowia.
Mimo że od 5 lat mammografia w grupie wiekowej 50-69 lat jest bezpłatna, wiele kobiet nie zgłasza się na badania. Frekwencja podczas skriningu jest niska – w skali Polski wynosi tylko ok. 40%. To sprawia, że rak piersi w naszym kraju nadal wykrywany jest zbyt późno, a jego leczenie jest trudniejsze i bardziej kosztowne.
Aby ustalić przyczyny niskiego poziomu zgłaszalności kobiet na badania w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, Instytut Millward Brown SMG/KRC na zlecenie firmy Roche wykonał badania opinii społecznej “Postawy wobec programu profilaktyki raka piersi”. Ich głównym celem było stwierdzenie, dlaczego nie wszystkie kobiety poddały się badaniu mammograficznemu oraz jak zwiększyć efektywność programu w przyszłości.
Wyniki wskazują, że Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi jest stosunkowo dobrze znany wśród kobiet w wieku 50-69 lat (jego znajomość potwierdza 83% uczestniczek badania). Według badanych najlepszym źródłem informacji o programie są środki masowego przekazu, takie jak TV, prasa i radio. Znaczącą rolę odgrywają również imienne zaproszenia oraz plakaty i ulotki umieszczone w placówkach służby zdrowia.
Mimo, że kobiety wiedzą o możliwości wykonania bezpłatnej mammografii, aż 41% z nich nie uczestniczyło w skriningu z własnego wyboru. Wśród wielu Polek rak piersi wciąż utożsamiany jest z wyrokiem śmierci. Emocje, jakie odczuwały kobiety w związku z badaniem mammograficznym to: strach, niepokój, zdenerwowanie, zagrożenie, złość i wstyd. Natomiast ankietowane kobiety, które skorzystały z mammografii uznały, że jest to badanie profilaktyczne, dzięki któremu zachowają dłużej zdrowie. Główne emocje jakie im towarzyszyły to: szansa, nadzieja, spokój i radość, ale także obawa przed brakiem dostępu do leczenia.
Analiza ankiet wskazuje, że podawane w mediach zatrważające statystyki dotyczące zgonów kobiet w wyniku zbyt późnego zdiagnozowania piersi mogły stać się przyczyną rezygnacji z mammografii. Z odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „jak można podnieść efektywność Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi” wynika, że konieczna jest zmiana kierunku komunikacji. Należy akcentować pozytywne statystyki (zamiast liczby zgonów podawać liczby skutecznie wyleczonych pacjentek) oraz wykorzystać pozytywny nacisk bliskich i znajomych kobiet, które wykonały badanie mammograficzne.
W Polsce potwierdzonego w badaniu histopatologicznym raka piersi stwierdza się u mniej niż 5 kobiet na 1000 zbadanych. Oznacza to, że dla znakomitej większości Polek wyniki badań przesiewowych są dowodem braku zmian chorobowych i stanowią doskonałą wiadomość o stanie zdrowia. Mammografia daje kobiecie poczucie bezpieczeństwa – dlatego powinna o siebie zadbać.
