Liczby stanowią istotne źródło informacji w diagnostyce pracy serca. Jedną z takich liczb jest wartość frakcji wyrzutowej lewej komory. Obok danych dotyczących poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi, jest to wartość, którą dobrze znać. Pomaga w ustaleniu kondycji serca i określeniu zagrożenia nagłą śmiercią sercową.

Frakcjowa wyrzutowa (ang. EF, ejection fraction) jest to procent objętości krwi wypompowanej z serca podczas jednego skurczu. Zdrowe serce wypompowuje od 50 do 70% krwi podczas każdego skurczu. Wynik poniżej 50% może wskazywać, że serce nie pracuje wystarczająco dobrze. Natomiast wynik poniżej 35% wskazuje na zagrożenie nagłą śmiercią sercową.

Jeśli wartość frakcji wyrzutowej jest niska, oznacza to, że serce nie jest w stanie dostarczać odpowiednio dużo bogatej w tlen krwi. Dzieje się tak, kiedy mięsień sercowy jest słaby lub niewydolny. Niewydolność może być spowodowana uszkodzeniami np. zawałem serca, wynikać z nieleczonego długotrwałego nadciśnienia lub chorób zastawek serca.

Z czasem, słabo pompujące krew serce może spowodować takie objawy jak: zmęczenie czy krótkość oddechu wywołane tym, że organizm próbuje nadrobić niewystarczający przepływ krwi. To są symptomy niewydolności serca. Wiele osób z niewydolnością serca ma niską wartość frakcji wyrzutowej.

Słabo pompujące krew serce może grozić nagłą śmiercią sercową. Kiedy dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, serce zamiast pracować i pompować krew, zaczyna drżeć i tlen nie dociera do wszystkich partii ciała, w tym do mózgu. Bez podjęcia natychmiastowej akcji reanimacyjnej, człowiek umiera. Nagłym zatrzymaniem krążenia zagrożone są osoby z frakcją wyrzutową poniżej 35 %.

Wartość frakcji wyrzutowej jest mierzona w badaniu echokardiogramem (ECHO serca). Ten prosty, bezbolesny test wykorzystuje fale dźwiękowe (ultradźwięki) do zobrazowania pracy serca. Badanie można wykonać po otrzymaniu skierowania od lekarza specjalisty w poradni diagnostycznej. Jedną z najlepszych metod identyfikacji ryzyka zagrożenia nagłym zatrzymaniem krążenia jest określenie wartości frakcji wyrzutowej. Badania powinno powtarzać się zgodnie ze wskazaniami lekarza, ponieważ wielkość frakcji wyrzutowej zmienia się w ciągu życia.

Jedną z rekomendowanych metod leczenia niewydolności serca jest wszczepienie kardiowertera – defibrylatora. Jest to urządzenie podobne do rozrusznika, które monitoruje pracę serca. Jeśli niebezpieczna arytmia (migotanie komór, tachykardia) jest wykryta, kardiowerter-defibrylator wysyła impuls elektryczny, który przywraca normalny rytm i zapobiega nagłej śmierci sercowej.

Nowoczesne kardiowertery-defibrylatory wyposażone są w pamięć, która zapisuje zachowanie serca wówczas, gdy pojawia się nieregularne bicie lub arytmia. Zapisy arytmii w pamięci ICD są dostępne podczas badania kontrolnego, w czasie którego lekarz ma możliwość monitorowania nieprawidłowości rytmu serca oraz częstotliwość ich występowania.

Kardiowerter-defibrylator stosowany jest zarówno w prewencji wtórnej jak i pierwotnej. 

Prewencja wtórna  – dotyczy osób, które przeżyły nagłe zatrzymanie krążenia lub które doświadczają spontanicznych, ciągłych epizodów częstoskurczu komorowego (zbyt szybkie bicie serca, które może prowadzić do migotania komór) i gdy praca serca nie powraca do stanu normalnego samoistnie, szczególnie jeżeli dochodzi dodatkowo do omdleń niewiadomego pochodzenia. 

Prewencja  pierwotna – jest to leczenie skierowane do pacjentów, którzy nigdy nie doświadczyli grożących śmiercią zaburzeń rytmu serca mogących prowadzić do nagłej śmierci sercowej, ale znajdują się w grupie ryzyka. Do takich pacjentów zaliczają się osoby o obniżonej frakcji wyrzutowej (w wysokości  35-40%) i posiadające udokumentowane epizody częstoskurczu komorowego, które powróciły do stanu normalnego samoistnie i nie spowodowały żadnych niekorzystnych symptomów, ale u których trwały częstoskurcz komorowy może być wywołany podczas badania elektrofizjologicznego.

Efektywność wszczepienia kardiowertera-defibrylatora jest w 98% skuteczna w leczeniu groźnych arytmii, które mogą prowadzić do zatrzymania akcji serca1.

Wartości frakcji wyrzutowej

50-75 % – frakcja wyrzutowa zdrowego człowieka
Serce pracuje w normie i może dostarczać odpowiednie ilości krwi, które pokryją zapotrzebowanie całego organizmu.

36-49% – frakcja wyrzutowa poniżej normy
Taki wynik może wskazywać, że serce nie pracuje wystarczająco w stosunku do potrzeb organizmu.  

35% i mniej – niska wartość frakcji wyrzutowej
Taki wynik wskazuje, że miesień sercowy jest słaby i w niewystarczającym stopniu pompuje krew. Istnieje zagrożenie nagłym zatrzymaniem krążenia.